17 Tháng mười một, 2025Khi bắt đầu thực hiện một đề tài nghiên cứu khoa học, nhiều người thường lúng túng không biết phải bắt đầu từ đâu, trình bày thế nào cho đúng chuẩn hay cần những phần nội dung gì để bài nghiên cứu mạch lạc và thuyết phục. Thực tế, một đề tài khoa học chỉ thật sự rõ ràng và dễ tiếp cận khi nó được xây dựng dựa trên một cấu trúc chặt chẽ, thống nhất từ phần mở đầu cho đến kết luận. Việc nắm vững bố cục chuẩn không chỉ giúp người làm nghiên cứu tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo đề tài đạt độ tin cậy và tính khoa học cần thiết. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ cấu trúc đề tài nghiên cứu khoa học đúng yêu cầu và hiệu quả.
1. Khái quát về đề tài nghiên cứu khoa học
Đề tài nghiên cứu khoa học là sản phẩm của quá trình tìm hiểu và giải quyết một vấn đề bằng phương pháp luận khoa học. Nghiên cứu khoa học nhằm thu thập thông tin, phân tích dữ liệu, lý giải hiện tượng và đưa ra những phát hiện mới phục vụ học thuật hoặc thực tiễn. Mục tiêu nghiên cứu có thể bao gồm tổng hợp kiến thức, điều tra hiện tượng, cung cấp giải pháp, khám phá vấn đề mới, dự báo tương lai hoặc tạo ra tri thức mới.
2. Cấu trúc chung của một đề tài nghiên cứu khoa học
Cấu trúc chuẩn của một đề tài nghiên cứu khoa học
Một đề tài hoàn chỉnh thông thường bao gồm các phần chính sau:
- Tên đề tài
- Tên tác giả
- Mục lục
- Phần mở đầu
- Phần nội dung
- Kết luận và kiến nghị
- Danh mục tài liệu tham khảo
- Phụ lục
3. Phần mở đầu của đề tài
Lý do chọn đề tài
Trình bày lý do khách quan (ý nghĩa lý luận, thực tiễn) và lý do chủ quan (nhu cầu, hứng thú, trách nhiệm của tác giả). Nêu rõ vì sao cần nghiên cứu vấn đề và ý nghĩa của đề tài.
Mục đích nghiên cứu
Xác định đích đến của nghiên cứu và vấn đề mà đề tài hướng tới làm rõ.
Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Vấn đề hoặc hiện tượng được nghiên cứu.
- Khách thể nghiên cứu: Cá nhân hoặc nhóm xã hội chứa đựng vấn đề nghiên cứu.
Giả thuyết nghiên cứu
Đưa ra dự đoán có căn cứ khoa học về đặc điểm, bản chất hoặc kết quả dự kiến của đề tài.
Nhiệm vụ nghiên cứu
Xây dựng dựa trên mục đích đã xác định, bao gồm nhiệm vụ về lý luận, nghiên cứu thực tiễn, phân tích kết quả và đề xuất giải pháp.
Đảm bảo tính logic và khoa học trong trình bày
Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp thường được sử dụng gồm:
- Nghiên cứu tài liệu
- Quan sát
- Điều tra (phỏng vấn, phiếu hỏi, trưng cầu ý kiến)
- Nghiên cứu sản phẩm hoạt động
- Tổng kết kinh nghiệm
- Thống kê toán học
- Phân tích – tổng hợp
Phạm vi nghiên cứu
Xác định giới hạn nghiên cứu theo thời gian, không gian và lĩnh vực nghiên cứu.
Cấu trúc đề tài
Tóm tắt nội dung các chương trong đề tài.
>> Đọc thêm: Lý do chọn đề tài nghiên cứu khoa học
4. Kết cấu đề tài theo dạng 3 chương
Chương 1: Cơ sở lý luận
Bao gồm lịch sử nghiên cứu vấn đề, khái niệm cơ bản, lý thuyết nền tảng và các đặc điểm liên quan đến đối tượng, khách thể nghiên cứu.
Chương 2: Thực trạng và giải pháp của vấn đề nghiên cứu
Trình bày khảo sát thực trạng, cấu trúc bảng hỏi, phương pháp triển khai điều tra, mẫu nghiên cứu, cách xử lý thống kê dữ liệu. Tiếp đó, phân tích nguyên nhân của thực trạng và đề xuất các giải pháp ban đầu.
Chương 3: Kết quả nghiên cứu
Gồm quá trình thực nghiệm, so sánh kết quả thực nghiệm với giả thuyết và trình bày các nhận định, đánh giá.
5. Kết cấu đề tài theo dạng 5 chương
Chương 1: Giới thiệu vấn đề nghiên cứu
Nêu vấn đề nghiên cứu, đối tượng, phạm vi, lịch sử nghiên cứu và tầm quan trọng của vấn đề.
Chương 2: Tổng quan tình hình nghiên cứu
Bao gồm cơ sở lý luận, các kết quả nghiên cứu đã đạt được, mô hình lý thuyết và mô hình thực nghiệm trong nước và quốc tế. Giả thuyết nghiên cứu có thể trình bày ở cuối chương hoặc chuyển sang chương 3.
Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
Trình bày phương pháp tiến hành nghiên cứu, bối cảnh nghiên cứu, tổng thể và chọn mẫu, phương pháp thu thập và xử lý số liệu, cách xây dựng mô hình nghiên cứu.
Chương 4: Kết quả và đánh giá
Trình bày kết quả phân tích thông qua bảng biểu, số liệu, hình vẽ… và đưa ra đánh giá về mức độ phù hợp so với giả thuyết.
Chương 5: Kết luận và khuyến nghị
Tổng hợp nội dung và kết quả nghiên cứu, đề xuất biện pháp ứng dụng, nêu hạn chế và đề xuất hướng nghiên cứu trong tương lai.
>> Tham khảo thêm: Dịch vụ đăng báo khoa học quốc tế, chuẩn mực học thuật
6. Quy định về hình thức trình bày
Một số lưu ý khi trình bày đề tài nghiên cứu khoa học
Quy định chung
- Font: Times New Roman
- Cỡ chữ: 13 hoặc 14 (bài), 11 (tóm tắt)
- Giãn dòng: 1.5 lines (bài), Exactly 17 (tóm tắt)
- Lề: Trái 3,5 cm; phải 2 cm; trên 2,5 cm; dưới 3 cm
- Đánh số trang dưới giữa
- Trình bày sạch, rõ, không tẩy xóa
Chương – mục – tiểu mục
- Chương: số Ả Rập (1,2,3…)
- Mục: 1.1, 1.2
- Tiểu mục: 1.1.1
- Tiếp theo: 1.1.1.1
- Không được có tiểu mục 2.1.1 mà không có 2.1.2
Bảng biểu – hình vẽ – phương trình
- Bảng: ghi tên phía trên
- Hình: ghi phía dưới
- Đánh số theo chương (Bảng 2.1, Hình 3.2)
- Trích dẫn nguồn đầy đủ
- Phương trình đánh số bên phải ((3.1), (3.2))
Quy định về viết tắt
- Không lạm dụng viết tắt
- Chỉ viết tắt khi thuật ngữ lặp lại nhiều lần
- Lần đầu phải viết đầy đủ kèm chữ viết tắt
- Nếu nhiều viết tắt, phải có bảng danh mục ở đầu đề tài
7. Danh mục tài liệu tham khảo
- Tài liệu tham khảo phải bao gồm toàn bộ các công trình được trích dẫn trong đề tài.
- Cần ghi rõ: tên tác giả, tên tài liệu (in nghiêng), nhà xuất bản, năm xuất bản, trang.
- Sắp xếp tài liệu tiếng Việt và tiếng nước ngoài riêng, nhóm tiếng Việt đặt trước.
8. Phụ lục
Phụ lục dùng để lưu trữ các bảng biểu, phiếu điều tra, bảng hỏi, dữ liệu thô và các tài liệu có liên quan. Các phiếu điều tra phải được trình bày đúng hình thức đã sử dụng, không chỉnh sửa lại. Phụ lục đặt cuối đề tài và giúp người đọc kiểm tra, đối chiếu thông tin.
Cấu trúc của một đề tài nghiên cứu khoa học giữ vai trò định hướng và chi phối toàn bộ quá trình thực hiện nghiên cứu. Khi nắm rõ cách bố trí các phần từ mở đầu, cơ sở lý luận, khảo sát thực tiễn đến kết quả và khuyến nghị, người nghiên cứu sẽ biết cách tổ chức thông tin một cách chặt chẽ và thuyết phục. Việc tuân thủ đúng quy định trình bày, cách đánh số chương mục, chuẩn hóa bảng biểu, tài liệu tham khảo và phụ lục không chỉ giúp đề tài đạt yêu cầu hình thức mà còn tăng tính rõ ràng, chuyên nghiệp cho báo cáo khoa học. Nhờ đó, công trình nghiên cứu có thể dễ dàng được đánh giá, kiểm chứng và ứng dụng trong thực tiễn.
Share
