Quản lý hành chính nhà nước là gì? Phương pháp và các hình thức quản lý

Quản lý hành chính nhà nước có vai trò duy trì trật tự xã hội, đảm bảo pháp luật được thực thi và nâng cao hiệu quả quản lý quốc gia. Vậy quản lý hành chính nhà nước là gì? Các hình thức và phương pháp quản lý ra sao? Mời các bạn tham khảo bài viết sau đây của Luận Văn 1080.

Mục lục

1. Quản lý hành chính nhà nước là gì?

Quản lý hành chính nhà nước là sự tác động có tổ chức của Nhà nước bằng quyền lực công để điều chỉnh các quan hệ xã hội, hành vi của công dân và các quá trình xã hội khác. Khái niệm về quản lý hành chính nhà nước thường gắn liền với thuật ngữ quản trị công và hành chính công, bởi cả hai đều liên quan đến hoạt động quản lý của bộ máy nhà nước trong đời sống xã hội.

Chủ thể quản lý hành chính nhà nước là các cơ quan, tổ chức và cá nhân được trao quyền lực hành chính để thực hiện chức năng quản lý, điều hành các hoạt động trong xã hội. Đây là những chủ thể trực tiếp sử dụng quyền lực nhà nước nhằm bảo đảm pháp luật hành chính được tuân thủ và phát huy hiệu lực như:

Chính phủ và các bộ, cơ quan ngang bộ: quản lý, điều hành đất nước và từng lĩnh vực chuyên ngành.
Ủy ban nhân dân các cấp: thực hiện quản lý hành chính tại địa phương, tổ chức và chỉ đạo thực hiện chính sách, pháp luật.
Cơ quan, tổ chức và cá nhân được trao quyền: như công an, thuế, hải quan và đội ngũ công chức trực tiếp thi hành công vụ.

>> Đọc thêm: Lý luận chung về quản lý nhà nước về đầu tư trực tiếp nước ngoài

2. Các hình thức quản lý hành chính nhà nước

Hình thức quản lý hành chính nhà nước là những biểu hiện bên ngoài của hoạt động chấp hành, điều hành các chủ thể như: ban hành các văn bản quản lý, áp dụng các biện pháp tổ chức trực tiếp … Có các hình thức quản lý hành chính nhà nước sau:

2.1. Ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Hình thức ban hành văn bản quy phạm pháp luật là hoạt động pháp lý để chấp hành và điều hành các chức năng của cơ quan hành chính nhà nước. Các văn bản này được tạo ra để bổ sung những quy phạm của luật, chi tiết hoá và cập nhật những vấn đề mà luật chưa quy định hoặc quy định chưa cụ thể. Việc ban hành các văn bản này được coi là hoạt động xây dựng pháp luật hoặc hoạt động lập quy.

2.2. Ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật hành chính

Hình thức ban hành văn bản áp dụng quy phạm pháp luật hành chính là hoạt động chủ yếu của các cơ quan hành chính nhà nước. Thông qua việc áp dụng quy phạm pháp luật hiện hành của nhà nước, các cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền giải quyết các vấn đề cụ thể và làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật cụ thể.

Ví dụ như việc ban hành quyết định bổ nhiệm, thuyên chuyển công tác hoặc bãi miễn việc làm viên chức nhà nước được coi là hoạt động ban hành văn bản áp dụng pháp luật.

2.3. Áp dụng các biện pháp tổ chức trực tiếp

Hình thức áp dụng các biện pháp tổ chức trực tiếp không có tính chất quyền lực nhà nước, và không bắt buộc như các hình thức ban hành văn bản quản lý. Việc tổ chức trực tiếp này có nhiều nội dung khác nhau, thường được sử dụng thường xuyên và đóng vai trò quan trọng trong quản lý hành chính nhà nước.

Nhờ những hoạt động này, các chủ thể của quản lý hành chính nhà nước có thể kiểm tra và hướng dẫn các đối tượng quản lý trong việc thực hiện pháp luật, cung cấp thông tin, tư liệu tuyên truyền, giải thích pháp luật và tổng kết kinh nghiệm công tác thực hiện pháp luật.

2.4. Những hoạt động mang tính chất pháp lý khác

Việc cấp văn bằng, chứng chỉ, lập biên bản vi phạm và thu tiền phạt cũng là những hình thức quản lý hành chính nhà nước. Chúng có thể trực tiếp làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật hành chính cụ thể và được thực hiện bởi các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Những hoạt động này thường liên quan chặt chẽ đến các hoạt động ban hành văn bản quản lý hành chính nhà nước.

Ví dụ: việc lập biên bản về vi phạm hành chính của cấp có thẩm quyền làm cơ sở cần thiết để ra quyết định xử phạt cho người vi phạm và việc này sẽ dẫn đến việc vào sổ, thu tiền phạt…

2.5. Những tác động về nghiệp vụ kỹ thuật

Các hoạt động áp dụng kiến thức nghiệp vụ và thành tựu khoa học kỹ thuật trong quản lý hành chính nhà nước không có tính chất pháp lý, nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hiệu quả hoạt động quản lý hành chính. Với sự phát triển của khoa học và công nghệ, các hình thức hoạt động này được sử dụng ngày càng rộng rãi tại Việt Nam.

Hiện tại, các cơ quan nhà nước đã sử dụng các máy móc tự động để giúp quản lý giao thông, lưu trữ hồ sơ và soạn thảo văn bản, đóng vai trò quan trọng trong việc tinh giản bộ máy quản lý.

3. Các phương pháp quản lý hành chính nhà nước

Phương pháp quản lý là cách thức tác động của chủ thể quản lý đối tượng quản lý nhằm đạt được mục đích đã đặt ra theo kế hoạch định trước. Có các phương pháp quản lý hành chính nhà nước sau:

3.1. Phương pháp thuyết phục

Thuyết phục là phương pháp quản lý bao gồm một loạt những hoạt động như giải thích, hướng dẫn, động viên, khuyến khích, trình bày, chứng minh, để đảm bảo sự cộng tác, tuân thủ hay phục tùng tự giác của đối tượng quản lý nhằm đạt được một kết quả nhất định.
Trong chủ nghĩa xã hội, lợi ích của nhân dân lao động, của tập thể và của nhà nước về cơ bản là nhất trí với nhau. Sự thống nhất ấy thuộc bản chất dân chủ của nhà nước xã hội chủ nghĩa.
Do đó, mối quan hệ giữa các cơ quan hành chính nhà nước với nhân dân là cơ sở để thực hiện phương pháp thuyết phục.

3.2. Phương pháp cưỡng chế

Cưỡng chế là biện pháp bắt buộc bằng bạo lực của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với một cá nhân hay tổ chức nhất định về mặt vật chất hay tinh thần nhằm buộc cá nhân hay tổ chức đó thực hiện những hành vi nhất định do pháp luật quy định hoặc phải phục tùng những hạn chế nhất định đối với tài sản của cá nhân hay tổ chức hoặc tự do thân thể của cá nhân đó.

Phương pháp cưỡng chế đóng vai trò quan trọng trong hoạt động quản lý nhà nước xã hội chủ nghĩa. Nếu không có cưỡng chế nhà nước thì kỷ luật nhà nước sẽ bị lung lay, pháp chế xã hội chủ nghĩa không được tôn trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho các tệ nạn xã hội phát triển và kẻ thù giai cấp, kẻ thù dân tộc hoạt động chống phá nhà nước.

Có 4 loại cưỡng chế nhà nước:

Cưỡng chế hình sự
Cưỡng chế dân sự
Cưỡng chế kỷ luật
Cưỡng chế hành chính

3.3. Phương pháp hành chính

Đây là phương pháp ra chỉ thị từ cấp trên xuống, nghĩa là ra những quyết định bắt buộc đối với các đối tượng quản lý. Nếu đối tượng quản lý không tuân thủ sẽ phải chịu trách nhiệm kỷ luật. Phương pháp này bao hàm cả hai nhân tố: thuyết phục và cưỡng chế.

Phương pháp hành chính dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ, vừa thể hiện hoạt động chỉ đạo, điều hành đối với các đối tượng quản lý vừa tạo ra những điều kiện cần thiết, tối thiểu cho đối tượng quản lý để họ có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ.

3.4. Phương pháp kinh tế

Đây là biện pháp dung đòn bẩy kinh tế, nhằm động viên cá nhân, tập thể tích cực lao động sản xuất, phát huy tài năng sáng tạo, hoàn thành nhiệm vụ được giao với năng suất chất lượng hiệu quả cao, bảo đảm kết hợp chặt chẽ lợi ích chung của xã hội và lợi ích riêng của người lao động. Ở phương pháp quản lý này, yếu tố lãnh đạo đơn thuần bằng chỉ thị không phải là yếu tố chính. Hoạt động quản lý được thực hiện trên cơ sở trách nhiệm vật chất của đối tượng quản lý.

>> Tham khảo thêm: Dịch vụ nhận chỉnh sửa luận văn nhanh chóng, đúng hạn

4. Các nguyên tắc trong quản lý hành chính nhà nước

Nguyên tắc quản lý hành chính được phân chia như thế nào?

Nguyên tắc quản lý hành chính nhà nước là những tư tưởng, quan điểm chỉ đạo nhằm hướng tới mục tiêu đảm bảo sự diễn ra đúng định hướng. Các nguyên tắc này được chia thành 2 nhóm chính:

4.1. Nhóm những nguyên tắc chính trị – xã hội

Đảng cầm quyền phải lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước, đảm bảo quyền lợi của nhân dân và thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Nhân dân phải được tham gia vào quá trình quản lý hành chính nhà nước, đảm bảo quyền lợi và nhu cầu của họ được đề xuất và nghe.
Quản lý hành chính nhà nước phải ứng dụng tập trung dân chủ, tổ chức và đồng thuận trong quyết định các vấn đề lớn, thiết yếu.
Quản lý hành chính nhà nước phải đảm bảo bình đẳng và bảo vệ quyền lợi của các dân tộc, đảm bảo tương tác hòa bình và phát triển bền vững giữa các dân tộc.
Quản lý hành chính nhà nước phải áp dụng pháp chế xã hội chủ nghĩa, thực hiện các chính sách và pháp luật theo đạo đức truyền thống của dân tộc, đảm bảo công bằng và minh bạch.

4.2. Nhóm những nguyên tắc tổ chức kỹ thuật

Nguyên tắc quản lý theo ngành kết hợp với quản lý theo lãnh thổ: Các chức năng và nhiệm vụ của quản lý nhà nước phải được phân bổ và thực hiện trên cơ sở ngành và lãnh thổ để tạo sự đồng bộ và tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực.
Nguyên tắc quản lý theo ngành kết hợp với quản lý theo chức năng: Các chức năng và nhiệm vụ của quản lý nhà nước phải được định hướng và phân bổ trên cơ sở chức năng để đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả trong hoạt động quản lý.
Nguyên tắc phân định chức năng quản lý nhà nước về kinh tế với quản lý sản xuất kinh doanh: Chức năng quản lý nhà nước về kinh tế giải quyết những vấn đề về tài chính, thương mại và đầu tư, trong khi quản lý sản xuất kinh doanh chịu trách nhiệm về sản xuất, kinh doanh và quản lý doanh nghiệp.
Nguyên tắc quản lý hiệu quả: Quản lý hành chính nhà nước cần tập trung vào đạt được hiệu quả trong hoạt động, bao gồm sử dụng tối ưu nguồn lực, giảm chi phí, tăng chất lượng và cải thiện dịch vụ.
Nguyên tắc sử dụng công nghệ thông tin: Công nghệ thông tin cần được ứng dụng trong quản lý hành chính nhà nước để tăng cường tính chính xác, hiệu quả và tính minh bạch của quá trình quản lý.

Bài viết trên đây, Luận Văn 1080 đã giải đáp cho các bạn quản lý hành chính nhà nước là gì cũng như những hình thức, phương pháp quản lý. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc sẽ có thêm những thông tin hữu ích.

Bài đăng này hữu ích như thế nào?

Bấm vào một ngôi sao để đánh giá nó!